رساله شریفه صالحیه

هو
۱۲۱

یکی از نکاتی که عرفا همواره به آن تأکید دارند این است که گوهر عرفان و حکمت را باید از نااهلان پنهان داشت و لذا اولیای خدا کتوم هستند و تا کسی را نیابند که لایق فهم و درک معارف بلند توحیدی باشد، اسرار هویدا نمی کنند. کشنده ای باید تا همچون حسام‌الدین چلبی، شیر عرفان و حکمت را از پستان جان مولانا بیرون بکشد. بنابراین در طی تاریخ تصوف می‌بینیم که اغلب بزرگان عرفان، کتاب‌های مهم خود را که محتوی لب لباب عرفان هست به خواهش یکی از مریدان یا در پاسخ به سئوالات آنها نوشته‌اند. برای نمونه می‌توان به سوانح العشاق شیخ احمد غزالی، عوارف المعارف ابوحفص سهروردی، مثنوی معنوی مولانا، انسان کامل عزیزالدین نسفی و بسیاری از رسائل ابن عربی و شاه نعمت‌الله ولی اشاره کرد که به خواهش افراد مستعد و برای تربیت معنوی ایشان نگاشته شده است.
می‌توان گفت که اگر حسام‌الدین نبود، کتابی همچون مثنوی پدید نمی‌آمد و اگر ما امروز بر سر سفره مثنوی نشسته‌ایم باید خود را وام دار عارف چلبی بدانیم که مولانا را به سخن آورد. چنانکه مولانا درباره او می‌فرماید:

ای ضیاءالحق حسام‌الدین تویی
که گذشت از مه به نورت مثنوی
مثنوی را چون تو مبدأ بوده‌ای
گر فزون گردد تواش افزوده‌ای

یکی از کتاب‌های عرفانی بسیار مهم که در یکصد سال پیش نوشته شده، رساله شریفه صالحیه اثر خامه جدّ عالی‌مقدار عارف ربانی حضرت آقای نورعلی‌شاه گنابادی اعلی الله مقامه الشریف هست. چنانکه در مقدّمه کتاب آمده است، ایشان این رساله معارف را بنا به خواهش و استدعای فرزند برومندشان حضرت حاج شیخ محمّدحسن بیچاره بیدختی صالح‌علیشاه قدّس سرّه نوشته‌اند. در واقع این کتاب عالی عرفانی در حکم نامه‌ای است که پدر برای پسر صوری و معنوی خود نگاشته و اسرار و حکم عرفانی را برای او شرح می دهد و بقول حافظ:

من این حروف نوشتم چنان که غیر ندانست
تو هم ز روی کرامت چنان بخوان که تو دانی

مطالب کتاب که جامع اسرار شریعت و طریقت است، غالباً به‌صورت نکاتی رمزآلود و سربسته و به کلمات منفرده ادا شده و فهم آنها مستلزم دانستن مقدّمات قرآنی و روایی و فلسفی و عرفانی فراوانی است‌. جالب است که بدانیم حضرت نورعلی‌شاه این کتاب را فقط در عرض یک هفته و در ماه رمضان و بدون مراجعه به هیچ کتاب دیگری نگاشته و تمام آیات، احادیث و اشعار فراوانی را که در آن آورده‌اند، از حافظه بسیار قوی خود بوده است.
این رساله شریفه از همان ابتدای تألیف و انتشار آن مورد توجّه سالکان راه خدا و دانشمندان قرار گرفت و برای هر خواننده منصف و اهل فن معلوم بود که این مطالب عالی و راقی از قلم عارفی کامل به رشته نوشته درآمده که پیش از هر چیز نمایانگر باطن مستنیر به نور ولایت و متّصل به مبدأ نویسنده آن می‌باشد.
پس از ایشان، حضرات اقطاب متأخر سلسله جلیله نعمت اللهی گنابادی به شرح و ‌درس آن اهتمام داشتند و رموز آن را به زبان ساده برای علاقمندان بیان می‌کردند. تعدادی از جلسات شرح صالحیه که توسط حضرت صالح‌علیشاه قدّس سرّه در کتاب یادنامه صالح جمع‌آوری شده و به چاپ رسید. حضرت رضاعلیشاه طاب ثراه نیز در مجالس فقری شب‌های جمعه اقدام به شرح آن کردند که فایل‌های صوتی آن به اهتمام مولای عزیزمان حضرت آقای حاج مهندس سیّدعلیرضا جذبی ثابت‌علیشاه روحی فداه پیاده‌سازی و مدوّن شده است که اخیراً سه جلد آن به چاپ رسیده است.
به منظور استفاده عمومی از محتوای ارزشمند این کتاب و با کسب اجازه از ناشر فایل الکترونیکی این کار سترگ فرهنگی را در سایت شخصی خود بارگذاری کرده‌ام. همچنین در صورت تمایل علاقمندان می‌توانند برای تهیه کتاب با ناشر این مجموعه که مشخصاتش در این فایل مندرج است، تماس حاصل کنند.

جلد ۱

جلد ۲

جلد ۳

در پایان از خداوند متعال سلامتی مولای بزرگوار و همه دست‌اندرکاران انتشارات و تهیه و تنظیم این کار را خواهانم.

التماس دعا،
یاعلی مدد
رضاتابنده